Ringkasan eusi:
Baginda Maruf, Raja karajaan Madusari nyaéta putra Baginda Hamzah, incu Nabi Yusuf. Miboga dua urang istri, isteri kahiji ngaranna Nurhayat sedengkeun pamajikan nu kadua ngaranna Lasmaya. Baginda Maruf ti Nurhayat miboga dua anak téré ngaranna Pangeran Sabang sarta Raden Saka. Lasmaya sorangan nyaéta turunan Wiku Bagawan Madali.
Baginda Maruf indit moro ka Leuweung. Lasmaya anu keur hamil kolot ditinggalkeun babarengan Nurhayat. Sabot Lasmaya ngababarkeun, Nurhayat ngajurung dukun anak ambéh panon Lasmaya ditutup. Anak lalaki anu lahir ti Lasmaya dipiceun ka sagara sarta minangka gantina anak ucing, anak monyet sarta manuk ciung.
Sanggeus Baginda Maruf datang tina moro ngagedur ambek sarta nuduh Lasmaya migawé serong sarta ngajurungna dipatenan. nurutkeun nasehat Patih Budiman, akhirna Lasmaya henteu jadi dipatenan malahan dipiceun ka leuweung ganggong simaganggong. Lasmaya diasupkeun kana karangkeng beusi sarta katilu putrana. Ucing saterusna dibéré ngaran Panji Malang, Monyet dibéré ngaran Panca Tantran sarta Manuk dibéré ngaran Panji Layang. Katilu putrana éta pola tingkahna ceples kawas manusa ilharna sarta bisa nyaritakeun ka Lasmaya yén putrana anu sabenerna mah dipiceun ka sagara luhur paréntah Nurhayat.
Panca Tantran sarta Panji Malang bisa ngarebut pedang pusaka anu disimpeun di Karaton Madusari. Kalayan gampang pisan karangkeng teh bisa di ancurkeun. Maranéhanana saterusna nyumput di taneuh lading di suku Gunung. Antaboga, Raja Nagari Malebah dina lalampahanana disisi sagara manggihan saurang orok lalaki anu keur ngapung dina sagara. Orok éta dicokot,dilorok sarta dibéré ngaran Amarsakti. Sanggeus Amarsakti dewasa dibéré nyaho ku Antaboga ngeunaan saha sabenerna Amarsakti éta.
Amarsakti dibéré kasempetan pikeun ngalalana ngalingkung Nagari Malebah. Dina kasempetan éta manéhna paamprok jeung ibuna sarta kalayan adik-adikna. Lasmaya sarta katilu putrana dibawa ku Amarsakti sarta ditarima someah ku Antaboga. Antaboga nitah Amarsakti ka Madusari pikeun nepungan bapana. Tapi dina lalampahanana di tengah leuweung, Amarsakti paamprok jeung rombongan Raja anu keur pakewuh alatan aya manukna nu ngamuk. Sabot Baginda Maruf baris ditanduk ku sakadang banténg, Amarsakti nyamur jadi saurang anak kampung sarta bisa maéhan banténg éta.
Amarsakti anu ngaku ngaranna Sarah dibawa ku Baginda Maruf ka Madusari sarta dibéré pancén marengan Raden Saka. Di Madusari Sarah boga kasempetan guguru ka Patih Budiman babarengan Pangeran Sabang sarta Raden Saka. Nurhayat henteu gumbira ayana Sarah di Keraton. Dina kasempetan Sarah dibawa indit ku Pangeran Sabang sarta Raden Saka pikeun néangan pedang anu leungit sarta Sarah dipaehan. Ka Raja dilaporkeun yén pedang henteu bisa kapanggih sarta Sarah paeh ditarajang sato galak. Raja tetep muyung haténa sono ka pedangna anu leungit.
Alatan Antaboga éta sabenerna jin Islam, manéhna nyaho Amarsakti ngaganti ngaran Sarah sarta paeh ditengah leuweung. Antaboga geura-giru datang sarta ngahirupkeun deui Sarah sarta nyieun pedang tiruan anu sarupa pisan jeung pedang kagungan Baginda Maruf anu leungit. Sarah dititah indit nganteurkeun pedang ka ka Raja. Sarah ngalaporkeun yén dirina bener ditarajang badak sarta dina beuteung badak aya saurang awéwé anu dijaga ku monyet, ucing sarta manuk ciung. Disebutkeun ku Sarah yén pedang teh dibikeun ti tilu sato nu disebut. Sanggeus mikeun pedang, Sarah indit pamit pikeun balik ka lemburna
Dina lalampahan balik Sarah anjog di salah sahiji nagara anu ngaranna 'nagari Mulki'. Rajana anu ngaranna Mulkiyah miboga putri geulis rancunit anu ngaranna putri Bidayasari. Di Nagara Mulki Sarah ngaganti ngaran jadi Ogin sarta dijadikeun anak angkat ku tukang kebon. Bidayasari pohara gumbirana ningali kaendahan sarta kekembangan. Bidayasari dilamar ku Raja Madusari pikeun dinikahkan sareung putrana. Pangeran sabang sarta Raden saka dipiwarang bubumen di Karaton Mulki. Tapi Bidayasari henteu ngaladénan kalah ka indit ka kampung sarta malah mitresna Ogin, saterusna Ogin dibawa ka Karaton.
Raja Gomati ti karajaan Geulang Keraton mitresna Bidayasari. Dirga Bahu sarta Jaya kelana, patih karajaan nyulik Bidayasari. Sakumna nagari gehger sarta pasukan dikaluarkeun pikeun néangan nyimas putri. Ogin mimitina henteu milu néangan. Tapi Raja ngomong, " yén sing saha anu bisa nyalametkeun putrina baris dijadikeun minantu". Ogin ogé indit néangan putri.
Sanggeus diluar Karaton Ogin ngajanggélék jadi Amarsakti jeung kuda sakti pamere Antaboga anu ngaranna Gelap Sakti nu siap mantuan. Pamustunganana nu nyulik putri bisa di éléhkeun sarta putri bisa disalametkeun. Amarsakti nampik nganteurkeun putri ka Karaton, sok sanajan putri nyatakeun katresnana ka manéhna. Amarsakti nyaritakeun, yén manéhna nyaho putri diculik éta ti si Ogin.
Amarsakti ménta ka putri pikeun ngayakeun sayembara anu eusina sing saha anu bisa mawa monyet, ucing sarta manuk anu bisa nyanyi sarta nyarita, éta pisan anu barisj adi salaki putri. Sanggeus ngomong kitu Amar sakti ngiles sarta mecenghul balik si Ogin. Putri ngambek ka si Ogin alatan henteu betus manehna miboga dunungan nu sakitu kasepna.
Raja Mulki ngayakeun sayembara. Ka nu ngalamar kahiji nyaéta Pangeran Sabang. Raja ngomong, yén sayembara ieu dijieun pikeun negakeun kaadilan alatanana aya saratus anu ngalamar. Si Ogin indit balik kampung sarta ka Antaboga ngomong, yén manéhna mitresna nyimas putri. Antaboga ngajurung Panji Malang, Panji Layang sarta Panca Tantran pikeun mantuan ogin pang ngalamarkeun sang putri. Alatan katilu sato éta lampahna kawas manusa sarta pohara nyenangkeun, raja narima lamaranana.
Patih Durjaman mangaruhan Raja Mulki anu keur bingung. Patih ngusulkeun ambéh nikahna putri teh jeung Pangeran Sabang ti Madusari. Tapi dina waktu walimahan lumangsung ujug-ujug daratang rombongan Lasmaya ti Malebah sarta ngadesek yén putrana pisan anu ngabogaan hak jadi salaki sang putri. Deur kajadian perang rongkah pisan antara Madusari jeung Malebah. Dewi lasmaya milu perang sarta henteu bisa diéléhkeun. Pamustunganana Nurhayat kanyahoan yén manéhna nu curang. Mangkana Baginda Ma’ruf balikan deui jeung permaisuri Lasmaya, sedengkeun Ogin Amarsakti nikah jeung Bidayasari.
Baginda Maruf indit moro ka Leuweung. Lasmaya anu keur hamil kolot ditinggalkeun babarengan Nurhayat. Sabot Lasmaya ngababarkeun, Nurhayat ngajurung dukun anak ambéh panon Lasmaya ditutup. Anak lalaki anu lahir ti Lasmaya dipiceun ka sagara sarta minangka gantina anak ucing, anak monyet sarta manuk ciung.
Sanggeus Baginda Maruf datang tina moro ngagedur ambek sarta nuduh Lasmaya migawé serong sarta ngajurungna dipatenan. nurutkeun nasehat Patih Budiman, akhirna Lasmaya henteu jadi dipatenan malahan dipiceun ka leuweung ganggong simaganggong. Lasmaya diasupkeun kana karangkeng beusi sarta katilu putrana. Ucing saterusna dibéré ngaran Panji Malang, Monyet dibéré ngaran Panca Tantran sarta Manuk dibéré ngaran Panji Layang. Katilu putrana éta pola tingkahna ceples kawas manusa ilharna sarta bisa nyaritakeun ka Lasmaya yén putrana anu sabenerna mah dipiceun ka sagara luhur paréntah Nurhayat.
Panca Tantran sarta Panji Malang bisa ngarebut pedang pusaka anu disimpeun di Karaton Madusari. Kalayan gampang pisan karangkeng teh bisa di ancurkeun. Maranéhanana saterusna nyumput di taneuh lading di suku Gunung. Antaboga, Raja Nagari Malebah dina lalampahanana disisi sagara manggihan saurang orok lalaki anu keur ngapung dina sagara. Orok éta dicokot,dilorok sarta dibéré ngaran Amarsakti. Sanggeus Amarsakti dewasa dibéré nyaho ku Antaboga ngeunaan saha sabenerna Amarsakti éta.
Amarsakti dibéré kasempetan pikeun ngalalana ngalingkung Nagari Malebah. Dina kasempetan éta manéhna paamprok jeung ibuna sarta kalayan adik-adikna. Lasmaya sarta katilu putrana dibawa ku Amarsakti sarta ditarima someah ku Antaboga. Antaboga nitah Amarsakti ka Madusari pikeun nepungan bapana. Tapi dina lalampahanana di tengah leuweung, Amarsakti paamprok jeung rombongan Raja anu keur pakewuh alatan aya manukna nu ngamuk. Sabot Baginda Maruf baris ditanduk ku sakadang banténg, Amarsakti nyamur jadi saurang anak kampung sarta bisa maéhan banténg éta.
Amarsakti anu ngaku ngaranna Sarah dibawa ku Baginda Maruf ka Madusari sarta dibéré pancén marengan Raden Saka. Di Madusari Sarah boga kasempetan guguru ka Patih Budiman babarengan Pangeran Sabang sarta Raden Saka. Nurhayat henteu gumbira ayana Sarah di Keraton. Dina kasempetan Sarah dibawa indit ku Pangeran Sabang sarta Raden Saka pikeun néangan pedang anu leungit sarta Sarah dipaehan. Ka Raja dilaporkeun yén pedang henteu bisa kapanggih sarta Sarah paeh ditarajang sato galak. Raja tetep muyung haténa sono ka pedangna anu leungit.
Alatan Antaboga éta sabenerna jin Islam, manéhna nyaho Amarsakti ngaganti ngaran Sarah sarta paeh ditengah leuweung. Antaboga geura-giru datang sarta ngahirupkeun deui Sarah sarta nyieun pedang tiruan anu sarupa pisan jeung pedang kagungan Baginda Maruf anu leungit. Sarah dititah indit nganteurkeun pedang ka ka Raja. Sarah ngalaporkeun yén dirina bener ditarajang badak sarta dina beuteung badak aya saurang awéwé anu dijaga ku monyet, ucing sarta manuk ciung. Disebutkeun ku Sarah yén pedang teh dibikeun ti tilu sato nu disebut. Sanggeus mikeun pedang, Sarah indit pamit pikeun balik ka lemburna
Dina lalampahan balik Sarah anjog di salah sahiji nagara anu ngaranna 'nagari Mulki'. Rajana anu ngaranna Mulkiyah miboga putri geulis rancunit anu ngaranna putri Bidayasari. Di Nagara Mulki Sarah ngaganti ngaran jadi Ogin sarta dijadikeun anak angkat ku tukang kebon. Bidayasari pohara gumbirana ningali kaendahan sarta kekembangan. Bidayasari dilamar ku Raja Madusari pikeun dinikahkan sareung putrana. Pangeran sabang sarta Raden saka dipiwarang bubumen di Karaton Mulki. Tapi Bidayasari henteu ngaladénan kalah ka indit ka kampung sarta malah mitresna Ogin, saterusna Ogin dibawa ka Karaton.
Raja Gomati ti karajaan Geulang Keraton mitresna Bidayasari. Dirga Bahu sarta Jaya kelana, patih karajaan nyulik Bidayasari. Sakumna nagari gehger sarta pasukan dikaluarkeun pikeun néangan nyimas putri. Ogin mimitina henteu milu néangan. Tapi Raja ngomong, " yén sing saha anu bisa nyalametkeun putrina baris dijadikeun minantu". Ogin ogé indit néangan putri.
Sanggeus diluar Karaton Ogin ngajanggélék jadi Amarsakti jeung kuda sakti pamere Antaboga anu ngaranna Gelap Sakti nu siap mantuan. Pamustunganana nu nyulik putri bisa di éléhkeun sarta putri bisa disalametkeun. Amarsakti nampik nganteurkeun putri ka Karaton, sok sanajan putri nyatakeun katresnana ka manéhna. Amarsakti nyaritakeun, yén manéhna nyaho putri diculik éta ti si Ogin.
Amarsakti ménta ka putri pikeun ngayakeun sayembara anu eusina sing saha anu bisa mawa monyet, ucing sarta manuk anu bisa nyanyi sarta nyarita, éta pisan anu barisj adi salaki putri. Sanggeus ngomong kitu Amar sakti ngiles sarta mecenghul balik si Ogin. Putri ngambek ka si Ogin alatan henteu betus manehna miboga dunungan nu sakitu kasepna.
Raja Mulki ngayakeun sayembara. Ka nu ngalamar kahiji nyaéta Pangeran Sabang. Raja ngomong, yén sayembara ieu dijieun pikeun negakeun kaadilan alatanana aya saratus anu ngalamar. Si Ogin indit balik kampung sarta ka Antaboga ngomong, yén manéhna mitresna nyimas putri. Antaboga ngajurung Panji Malang, Panji Layang sarta Panca Tantran pikeun mantuan ogin pang ngalamarkeun sang putri. Alatan katilu sato éta lampahna kawas manusa sarta pohara nyenangkeun, raja narima lamaranana.
Patih Durjaman mangaruhan Raja Mulki anu keur bingung. Patih ngusulkeun ambéh nikahna putri teh jeung Pangeran Sabang ti Madusari. Tapi dina waktu walimahan lumangsung ujug-ujug daratang rombongan Lasmaya ti Malebah sarta ngadesek yén putrana pisan anu ngabogaan hak jadi salaki sang putri. Deur kajadian perang rongkah pisan antara Madusari jeung Malebah. Dewi lasmaya milu perang sarta henteu bisa diéléhkeun. Pamustunganana Nurhayat kanyahoan yén manéhna nu curang. Mangkana Baginda Ma’ruf balikan deui jeung permaisuri Lasmaya, sedengkeun Ogin Amarsakti nikah jeung Bidayasari.
Identitas naskah :
- Nama pemegang naskah : Hamim Sumirta.
- Tempat naskah : Kp. Sindangrasa Désa Ngamplang Kec. Cilawu.
- Asal naskah : Warisan turun-temurun.
- Ukuran naskah : 16 x 21 cm.
- Rohang tulisan : 13 x 17 cm.
- Kandel naskah : 84 Halaman.
- Jumlah jajar pér halaman : 14 jajar.
- Jumlah jajar halaman awal dan akhir : 12 sarta 11 jajar.
- Huruf : Arab/Pegon.